تاثیر سرما بر پشتبام

به نام خداوند بخشنده و مهربان،مصالح ساختمانی و تجهیزات فنی و مکانیکی ساختمان در برابر سرما و اختلافات دمایی رفتارهای متفاوتی دارند زیرا این مصالح دارای ساختارهای متفاوت بوده و تحمل شرایط و برهمکنش یکسانی ندارند.پشت بام ها خارجی ترین بخش ساختمان بوده و همواره در برابر عوامل محیطی و طبیعی قرار دارند و میزان مقاومت و پایداری آن ها بر روی راندمان و عمر سازه تاثیر گذار است.سرما و گرما در طول زمان موجب انبساط و انقباض متوالی در مصالح شده و در این فرایند آسیب ها و صدمات زیادی بر سازه پست بام تحمیل می کننددو بخش اساسی پشت بام ها عایق رطوبتی که عمدتا قیرگونی یا ایزوگام است و تاسیسات لوله کشی می باشد که در ادامه به بررسی سرما و اختلاف دمایی و نحوه مقابله با آنها می پردازیم.

ایزوگام و قیرگونی روکار و زیرکار(زیر موزاییک و سنگ کاری نصب شده اند)مهمترین قسمت عایق کاری و اولین سد در برابر نفوذ و نشت آب از بام به داخل سقف طبقه های پایین تر است.بنابراین لازم است که خواص و نحوه بهبود مقاومت آب بندی آن را بررسی کنیم.ایزوگام و قیرگونی روکار در محدوده ۱۵ تا ۲۷ درجه سانتیگراد و نوع زیرکار در محدوده ۱۰ تا ۳۵ درجه سانتیگراد کارایی مناسبی دارند،اما در صورت کاهش دما به سمت صفر و یا زیر صفر تغییرات اساسی در ساختار آنها بوجود می آید.با کاهش دما هوای محبوس شده زیر سنگ و موزاییک کاری یخ زده و فشار زیادی به آن وارد می شود و عایق رطوبتی از سطح بتن زیرسازی جدا و دچار ترک و پاره گی می گردد.در پشت بام های که دارای پوشش سنگ،موزاییک و با چمن و روف گاردن هستند این تغییرات قابل مشاهده نبوده و با گذشت زمان بسیار خطرناک و خطرساز بوده و تا زمانی که کل مصالح خیس و نم دار نشوند قابل ارزیابی نمی باشد.حجم خرابی و اسیب در این گونه پشت بام ها در مقایسه با بام های ساده تر بسیار بیشتر است.

سرما،گرما و تفاوت دمایی در طول شبانه روز موجب یخ زده گی و تجمع مقدار بیشتری از آب در سطح پشت بام می شود و به مرور از لایه های اطراف کانال ها،کولرها،رایزرها،حاشیه دیوار جان پناه و لوله های تخلیه فاضلاب عبور کرده و به داخل سقف وارد می شود.این عوامل علاوه بر ایجاد رطوبت موجب سنگین شدن وزن پشت بام و بهم خوردن تعادل آنها می گردد و منافذ و سوراخ های زیادی ایجاد شده و میزان نفوذ و سرایت آب و نم به داخل ساختمان بیشتر خواهد شد که در انتها با چکه و ریزش بخش یا بخش های از سقف خواهد شد.سرما و دماهای پایین تر از ۱۰ درجه،بر روی لوله های تخلیه فاضلاب پشت بام و لوله های آب مصرفی کولرها و ...باعث ترکیدگی و شکستگی می شود و این مورد در کف شور و سیفون های فاضلابی بیشتر است.به دلیل اینکه حجم مقدار مساوی یخ در مقایسه با آب بیشتر است و به جداره داخلی لوله و بتن و مصالح اطراف فشار وارد می کند و عدم پیگیری و سرویس مناسب خطر و خسارت جبران ناپذیری بر ساختمان وارد می نماید.خطر یخ زدن و ترکیدگی لوله های چدنی و فلزی در مقایسه با انواع لوله های پی وی سی و پلی اتیلن بسیار بیشتر و وسیع تر است.

در ادامه به نحوه رسیدگی و مقابله موثر با این عوامل می پردازیم.بهترین اقدام در هنگام ساخت و نصب لوله و تجهیزات،عایق بندی و ایزوله کردن لوله ها با پشم شیشه و سایر عایق های حرارتی و برودتی است.جهت پیشگیری و کاهش تاثیرات مخرب دما در پشت بام استفاده از مواد و عایق های آب گریز چندکاره است که علاوه بر رسوب زدایی لایه چرب و کاملا ایزوله بر رو و یا لایه های زیرین پشت بام به وجود می آورد که منافذ و ترک های زیرسازی را کاور و پوشش می دهد این مصالح جدید مقاومت و پایداری بسیار زیادی در برابر فشار و اختلافات دمایی دارند که تا چند سال مشگل پشت بام را برطرف خواهند نمود.البته مواد عایق حرارتی و رطوبتی چندکاره برای انواع لوله های فاضلاب ساختمانی توسط شرکت های معتبر خارجی تولید شده است،هرچند تهیه این مواد سخت و کمیاب و هزینه بر است اما در مقایسه با راهکارهای دیگر و هزینه تعمیرات سنتی بهینه تر است..

نوشته:مهندس رضا گنجی